پوهنتون کابل

اساس و بنیاد تحصیلات عالی درکشور با تاسیس طب در ماه عقرب 1311 گذاشته شد.پوهنحی طب تا سال 1360 جزء پوهنتون کابل بود اولین فارغ تحصیلان لیسه های کابل که درمجموع هشت تن بودند شامل پوهنحی طب گردیدند در این هنگام دکتور رفیقی کامل بیگ یک تن از پروفیسوران و اتباع ترکی ریاست پوهنحی را به عهده داشت. درآن وقت عمارتی برای پوهنحی ساخته شد شفاخانه علی آباد در جوار آن عمارت ساخته شد درحقیقت اساس محوطه موجوده پوهنتون با اعمارتعمیر پوهنحی طب بنا نهاده شد. پس از آن پوهنحی حقوق و علوم سیاسی به حیث دومین موسسه تعلیمات عالی کشور به نام "اکادمی حقوق وعلوم سیاسی" دریازدهم ماه میزان 1317 به میان آمد وبرای اولین با پنج تن از فارغ تحصیلان صنف دوازدهم لیسه های مرکزی در آن پوهنحی به تحصیل آغاز کردند. چهار سال بعد از تاسیس حقوق وعلوم سیاسی 1321 پوهنحی علوم طبیعی عرض وجود کرد ودر آن 16 محصل به تحصیل آغاز کردند. در سال 1323 پوهنحی ادبیات که پس از آن نام ادبیات وعلوم بشری را به خود گرفت واکنون به نام پوهنحی زبان و ادبیات مسمی است , با اشتراک 10 محصل از فارغ تحصیلان صنف 12 به فعالیت آغاز کرد. این پوهنحی ها  تا سال 1325 مستقیم از طرف وزارت آن وقت اداره می شد تاسیس پوهنتون مرکزی به حیث یک واحد مستقل مرکزی به منظور اداره , تنظیم وتوسعه تعلیمات عالی در کشور در حمل 1325 یکی ار اقدامات معقول وسازنده ای بود که پوهنتون را از اداره مستقیم وزارت معارف بیرون کشید وبه حیث یک واحد مستقل در آورد. ولی با آن هم ارتباط بین پوهنتون و حکومت (صدارت) توسط وزیر معارف تنظیم وبرقرار می شد. با به وجود آمدن پوهنتون به حیث یک واحد جداگانه مرکزی فعالیت واقدامات سودمندی در راه توحید انسجام پوهنحی ها  تعمیم و گسترش بیشتر تحصیلات عالی صورت گرفت در سال 1327 پوهنحی ادبیات و ساینس نسوان به منظور تربیه ای جوانان اناث کشور در رشته های علوم و ادبیات تاسیس شد. بین سال های 1330 الی 1340 را از نظر شکل میتوان دهه ای انکشاف و توسعه پوهنتون حساب کرد. در سال 1330 پوهنحی شرعیات به خاطر تربیه جوانان کشور در علوم قدیم وجدید یعنی علوم عقلی ونقلی اسلامی , در چوکات پوهنتون تاسیس گردید وبا اشتراک 16 تن محصل در دارالامان در پهلوی پوهنحی حقوق و علوم سیاسی به فعالیت آغاز کرد. به همین ترتیب پوهنحی های زراعت و انجنیری در سال 1335 تاسیس شد. اولی برای تربیه جوانان کشور در علوم عالی معاصر زراعتی به خاطر پیاده کردن تعمیم و انکشاف زراعت عصری وبلند بردن تولیدات زراعتی ودومی برای تربیه ی جوانان به منظور سهم گیری فعال وشایسته در ساحات تخنیکی , ساختمانی , آب و برق تاسیس گردید. امور مربوط به این دو پوهنحی علوم پیش برده می شد. این دو پوهنحی در سال 1342 از پوهنحی علوم جدا گردیده به حیث پوهنحی های مستقل عرض وجود کرد. وحال هم پوهنتون کابل 17 پوهنحی ، 64 دیپارتمنت وبیشتر از یک هزاراستاد و 22هزار محصل مصروف تدریس و آموزش هستند.

تصحیح و تحقیق: عبدالرسول شاهین